Բարդ անցյալի դպրոց. Միգրացիա

Բարդ անցյալի դպրոց. Միգրացիա 20-22 / 09 / 2024 

• ԲԱԴի ու ԲԱԴերի մասին 

• ԲԱԴ ուսուցչանոց

• ԲԱԴագիր 

• ԲԱԴացուցակ

• ԲԱԴաբեր

ԲԱԴի ու ԲԱԴերի մասին

Բարդ անցյալի դպրոցը (ԲԱԴ) Մշակութային և սոցիալական նարատիվների լաբորատորիայի (CSN Lab) ամենամյա նախագիծն է։ ԲԱԴ 2024 ոչ ֆորմալ կրթական ծրագրի թեմաներն են  փախստականությունը և միգրացիան՝ հատկապես բռնի տեղահանությունների, պատերազմների և հակամարտությունների համատեքստում։  

Այս այլընտրանքային դպրոցը CSN Lab-ի թիմի կողմից ստեղծված կարևորագույն հարթակներից մեկն է, որն ուղղված է նպաստելու Հայաստանի և տարածաշրջանի բարդ անցյալի շուրջ մտորումներին և երկխոսությանը։ Տարիներ շարունակ մենք զբաղվում ենք հիշողության ուսումնասիրություններով՝ փորձելով անդրադառնալ հիշողության և համակեցության համատեքստում ամենից հրատապ թեմաներին՝ հիշողությանը և միգրացիային, հիշողությանը և մշակութային ժառանգությանը, հիշողությանը և քաղաքային միջավայրին, հիշողությանը և բնությանը/շրջակա միջավայրին, հիշողությանը և գենդերային հավասարությանը և այլն։ Անցյալի ուսումնասիրությունը մեր պայքարն է հանուն թափանցիկ և ժողովրդավար հիշողության, ինչպես նաև մեր ցանկությունը՝ ապակենտրոնացնելու հիշողության ուսումնասիրությունները և ստեղծելու անցյալի ռեֆլեքսիայի համար առավել ներառական և հորիզոնական միջավայր։

Լինելով կազմակերպություն, որը մշակութային նախաձեռնությունների, հետազոտությունների և ակտիվիզմի միջոցով նպաստում է ժողովրդավարական էկոհամակարգի զարգացմանը, CSN Lab-ը տարիներ շարունակ զբաղվում է մշակութային իրավունքների ջատագովությամբ և վերջիններիս շուրջ դիսկուրսի ձևավորմամբ։ Միգրացիան և բռնի տեղահանությունները  ԲԱԴ 2024-ի առանցքային թեմաներն են, ինչը պայմանավորված է ինչպես ստեղծված քաղաքական իրավիճակով, մշակութային փոխակերպումներով և հասարակական մարտահրավերներով, այնպես էլ՝ CSN Lab-ի փորձով։ Ամեն տարի մենք փոխում ենք դպրոցի թեմատիկ ուղղվածությունը՝ փորձելով մի շարք գիտակարգերի և մեթոդների համադրությամբ, տարբեր մասնագետների շրջանում լրացնել գիտելիքների այն բացերը, որոնք հաճախ չեն հասցեագրվում ակադեմիական կրթական համակարգի կողմից։ 

Ամեն տարի Բարդ անցյալի դպրոցին մասնակցում են բազմաթիվ մշակութային գործիչներ, արվեստագետներ, ակտիվիստներ, մարդու իրավունքների պաշտպաններ, սոցիալական աշխատողներ, հետազոտողներ և քաղաքացիական հասարակության այլ ներկայացուցիչներ։ Լինելով միջգիտակարգային հարթակ, CSN Lab-ը միշտ բաց է նոր համագործակցությունների և համաստեղծարարությունների համար։ 

ԲԱԴ 2024

2020 թվականից ի վեր, հետպատերազմյան ճգնաժամի, ռազմական գործողությունների և բռնի տեղահանությունների արդյունքում, ավելի քան 100 հազար արցախցի հաստատվել է Հայաստանում։ Առկա միգրացիոն հոսքերն ավելի են խտանում՝ պայմանավորված տարածաշրջանի այլ հակամարտություններով ու պատերազմներով։

Բարդ անցյալի դպրոց նախագիծը նպատակ ունի վեր հանել և վերլուծել անցյալի բռնի տեղահանություններն ու արդի միգրացիոն ճգնաժամերը, դրանց փոխկապակցվածությունն ու հետևանքները։ Ցավոք, մեր տարածաշրջանում միգրացիան և բռնի տեղահանությունը, գրեթե երբեք չեն դադարում։ Հանրությունը, չունենալով բավականաչափ ժամանակ և տարածություն՝ ռեֆլեքսիայի ենթարկելու միգրացիոն  փոփոխությունների և/կամ ալիքի մեկ օրինակ, բախվում է մեկուրիշին, ինչը շարունակվում է տասնամյակներ ի վեր։

CSN Lab-ի հրավերով այս տարի դպրոցում կբանախոսեն ոլորտի լավագույն հետազոտողներն ու տեսաբանները՝ ներկայացնելով այնպիսի առանցքային թեմաներ, ինչպիսիք են.

• Փախստականությունը և հիշողության քաղաքականությունը,

• Բազմաքայլ տեղահանությունները՝ հայ-ադրբեջանական հակամարտության և պատերազմների համատեքստում,

• Հայկական մշակույթի պահպանումը՝ Օսմանյան կայսրության բռնագաղթերի պայմաններում,  

• Էկոմիգրացիան Խորհրդային Միության բռնատիրական կարգերի շրջանում, 

• Կանանց փորձառությունները հակամարտությունների, պատերազմների և բռնի տեղահանությունների համատեքստում,  

• Միգրացիոն հոսքերի արտացոլանքն ու արտեֆակտերը քաղաքային միջավայրերում, 

• Բանավոր պատմությունների որոշիչ դերը հիշողության ուսումնասիրություններում, 

• Լուսանկարչությունը որպես հայկական համայնքների պահպանման միջոց,

• Սփյուռքահայ գրականությունը որպես տրավմատիկ շրջադարձերի հետևանք և վկայություն, 

• և այլն։ 

Այս տարի Բարդ անցյալի դպրոցը առանձնահատուկ է թե՛ թեմաների բազմազանությամբ, թե՛ տարբեր ձևաչափերով միջոցառումներով։ Եռօրյա ինտենսիվ ծրագրի շրջանակներում տեղի կունենան.

• Թեմատիկ դասախոսություններ և քննարկումներ,

• Աշխատարաններ,

• Գրքերի և մուլտիմեդիա նախագծերի շնորհանդեսներ,

• Հիշողության շրջայց Երևանում,

• Ազատ խոսափող ձևաչափով միջոցառումներ։ 

ԲԱԴ ուսուցչանոց

Տիգրան Ամիրյան

Տիգրան Ամիրյանը Մշակութային և սոցիալական նարատիվների լաբորատորիաի համահիմնադիրն է։ Նա արդի համաշխարհային գրականության մասնագետ է, բանասիրական գիտությունների թեկնածու, սեմիոլոգ, համադրող և ժամանակակից արվեստի հետազոտող։ Նա հեղինակ է բազմաթիվ գիտական հոդվածների, այդ թվում՝ գրականության պոստմոդեռնիստական ժանրերի ուսումնասիրության, գրականության սոցիոլոգիայի, մշակութային և քաղաքային հիշողության թեմաներով։ Տիգրան Ամիրյանը համադրում է նաև նախագծեր, որոնք անդրադառնում են մշակութային իրավունքներին և գաղութային անցյալին։

Լուսինե Խառատյան

Լուսինե Խառատյանը մշակութային մարդաբան և արձակագիր է։ 2018 թվականից նա ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի Մշակութային մարդաբանության բաժնի գիտաշխատող է, իսկ 2022-ի ապրիլից՝ ԵՊՀ Շարունակական կրթության կենտրոնի տնօրեն։ 2023թ․ Լուսինե Խառատյանի Սիրիավեպ վեպն առաջադրվել է ԵՄ գրական մրցանակին։ Նրա գրական գործերը թարգմանվել են անգլերեն, գերմաներեն, վրացերեն և ռուսերեն լեզուներով։

Հուրիկ Ադդարեան 

Հուրիկ Ադդարեանը Կոնկորդիայի համալսարանի Բանավոր պատմության և թվանշային պատմասացության կենտրոնի հիմնական անդամ է, դասավանդում է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում (ՀԱՀ)։ Նրա հետազոտական և արվեստային աշխատությունների թեմատիկ շրջանակը ներառում է հիշողության ուսումնասիրությունները, ինքնությանն առնչվող հիմնահարցերը, ստեղծագործական գրությունը, վիզուալ արվեստը, բռնության լուսանցքայնացված պատմությունները, գենդերային ու ֆեմինիստական հիմնահարցերը և այլն։

Գոհար Ստեփանյան

Գոհար Ստեփանյանը մշակութային մարդաբան է, պ.գ.թ., ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի Մշակութային մարդաբանության բաժնի ավագ գիտաշխատող։ Նրա գիտական հետաքրքրությունների շրջանակն ընդգրկում է տոնի և ծեսի մարդաբանությունը, ժողովրդական քրիստոնեությունը, խորհրդային քաղաքական բռնություններն ու խորհրդային և հետխորհրդային առօրեականությունը, իսկ վերջին տարիներին՝ հատկապես բռնի տեղահանության և փախստականության հետազոտությունները։ 

Միսակ Խոստիկյան

Միսակ Խոստիկյանը ճարտարապետ է, տեսաբան, Ճարտարապետության և շինարարության Հայաստանի ազգային համալսարանի դասախոս։ Ճարտարապետական նախագծային պրակտիկաներին զուգընթաց, Միսակ Խոստիկյանը հետազոտում է ճարտարապետության փիլիսոփայությունը։ Նա հանդես է եկել ճարտարապետության պատմությանն ու փիլիսոփայությանը նվիրված բազմաթիվ բանախոսություններով, հեղինակել է փիլիսոփայական էսսեներ, ինչպես նաև մի շարք պատմվածքներ։ 

Սիրանուշ Դվոյան

Սիրանուշ Դվոյանը բանասիրական գիտությունների թեկնածու է, դոցենտ: Գիտական հետաքրքրությունները ներառում են հանրային կյանքի և անձնական փորձառության փոխակերպումներում խոսքային պրակտիկաների, հանրության արդիացման պրոցեսների արտիկուլացիաների և սրանց հարող պրակտիկաների ուսումնասիրությունը: Վերջին տարիներին զբաղվում է պետական բռնության, մասնավորապես խորհրդային Գուլագի ու վերջինիս գեղարվեստական վերարտադրության հարցերով:

Էվիյա Հովհաննիսյան

Էվիյա Հովհաննիսյանը ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի ասպիրանտ է։ Հայնրիխ Բյոլ հիմնադրամի Հարավային Կովկասի գրասենյակում աշխատում է որպես ծրագրերի համակարգող։ Նրա գիտական հետաքրքրությունների շրջանակները ներառում են էթնո-քաղաքական հակամարտությունները, ազգայնականությունը, ինքնությանն առնչվող հիմնահարցերը, միգրացիան և փախստականությունը։ Էվիյա Հովհանիսյանը հեղինակել է միգրացիայի շուրջ մի շարք գիտական հոդվածներ և աշխատություններ։ 

Վիգեն Գալստյան

Վիգեն Գալստյանը արվեստի պատմաբան է, անկախ համադրող, Սիդնեյի համալսարանի արվեստաբանական գիտությունների թեկնածու։ 2005-ից իրականացնում է հայկական լուսանկարչությանը, կինոյին, դիզայնին և ժամանակակից արվեստին առնչվող հետազոտական տարբեր նախագծեր։ 2020–23 թվականներին ղեկավարել է Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնի կինոժառանգության բաժինը, իսկ այժմ տնօրինում է ՄանԲան տեսողական մշակույթի արխիվը, ինչպես նաև՝ Ազգային պատկերասրահի լուսանկարչության բաժինը։

ԲԱԴագիր 

Հիշողության շրջայց

Սեբաստիայից Սեբաստիա. ցեղասպանության հիշողության հետքերով

Բանալիք

Բանալիք. հիշողության քննախույզ ուսումնասիրությունների հայկական նախաձեռնությունը Մալաթիա-Սեբաստիա թաղամասում կանցկացնի Սեբաստիայից Սեբաստիա. ցեղասպանության հիշողության հետքերով շրջայցը։ Հիշողության շրջայցի կազմակերպիչները կներկայացնեն (հետ)խորհրդային շրջանում ցեղասպանության (ոչ) պաշտոնական ոգեկոչման պրակտիկաները և կկիսվեն, թե ինչպես են բանավոր պատմությունները, հուշարձանները ու տեղացիների կոլեկտիվ հիշողությունը պահպանում ցեղասպանության հետքերը։

Աշխատարան

Վիզուալ և պատումային նարատիվներ փախստական կանանց մասին

Կանայք հայտարարում են ZINEադադար

Մարիամ Եղիազարյան

CSN Lab-ի թիմի անդամ Մարիամ Եղիազարյանը կպատմի, թե ինչպես կարելի է համադրել բանավոր պատմությունները, ինքնակենսագրությունները, հետազոտական տեքստերը, աուդիովիզուալ արվեստի տարատեսակ ժանրերն ու ստեղծել փախստականության և բռնի տեղահանությունների շուրջ հանրության լայն շրջանակներին հասանելի և հետաքրքրական աշխատություններ։

Գրքի շնորհանդես

Կեչուտ. Հիշողություն ջրի հատակին 

Արսեն Աբրահամյան

Ճարտարապետ, ուրբան հետազոտող, CSN Lab-ի թիմի անդամ Արսեն Աբրահամյանը կներկայացնի վերջերս լույս տեսած Կեչուտ. հիշողություն ջրի հատակին գիրքը, որն ամփոփում է բռնի տեղահանությունների, էկոմիգրացիայի և հիշողության հիմնահարցերի շուրջ, CSN Lab-ի տարիների հետազոտական աշխատանքը։  Գրքից զատ, նախագծի շրջանակներում ստեղծվել է թեմատիկ մուլտիմեդիա հարթակ, որը հիդրոնարատիվների թվանշայնացման առաջին օրինակն է Հայաստանում։

ԲԱԴացուցակ

օր  առաջին / 20.09.2024

Հասցե՝ Գյոթե կենտրոն, Մհեր Մկրտչյան փ. 1

Մոդերատոր՝ Մարիամ  Եղիազարյան

• 11:00 - 11:15 Մասնակիցների գրանցում 

• 11:15 - 11:30 Տիգրան Ամիրյան  / Ողջույնի խոսք

• 11:30-12:30 Ծանոթություն 

• 12:30 - 13:45 Լուսինե Խառատյան  / Հայաստանի բարդ անցյալը պատմական տարբեր քառուղիներում

• 13:45 - 14:30 Ճաշի ընդմիջում

• 14:30 - 15:45 Հուրիկ Ադդարեան  / Սովորելով լսել. բանավոր   պատմությունների մեթոդաբանական և էթիկական առանձնահատկությունները

• 15:45 - 17:00 Գոհար Ստեփանյան  / Փախստական կանանց փորձառությունը հայ-ադրբեջանական հակամարտության համատեքստում

• 17:00 - 17:15 Սուրճի ընդմիջում

• 17:15 - 18:30 Վիգեն Գալստյան  / Լուսանկարչությունը որպես հաղորդակցության և հավաքական հիշողության կերտման միջոց

• 18:30 - 19:00 Օրվա ամփոփում

oր երկրորդ / 21.09.2024

Հասցե՝ Գյոթե կենտրոն, Մհեր Մկրտչյան փ. 1

Մոդերատոր՝ Արսեն Աբրահամյան

• 11:00 - 11:15 Մասնակիցների գրանցում

• 11:15 - 12:30 Սիրանուշ Դվոյան  / Զարեհ Որբունի. Սփյուռքահայ գրականությունը ցեղասպանության և գաղթականության համատեքստում

• 12:30 - 13:45 Լուսինե Խառատյան  / Միգրացիոն ճգնաժամերի արտացոլումը հիշողության լանդշաֆտում

• 13:45 - 14:30 Ճաշի ընդմիջում

• 14:30 - 15:45 Էվիյա Հովհաննիսյան  / Բազմաքայլ միգրացիա՝ ընտրություն, թե՞ պարտադրանք

• 15:45 - 16:15 Սուրճի ընդմիջում

• 16:15 - 17:30 Միսակ Խոստիկյան  / տարա_գիր 

• 17:30 - 18:00 Օրվա ամփոփում

oր երրորդ / 22.09.2024

Հասցե՝ CSN Lab-ի գրասենյակ, Մեսրոպ Մաշտոցի պ. 29,

Մոդերատորներ՝ Մարիամ Եղիազարյան և Արսեն Աբրահամյան

• 10:30 - 11:00 Մեկնում դեպի Մալաթիա-Սեբաստիա

• 11:00 - 11:15 Մասնակիցների գրանցում

• 11:15 - 13:30 Բանալիք  / Սեբաստիայից Սեբաստիա. ցեղասպանության հիշողության հետքերով | Հիշողության շրջայց

• 13:30 - 14:00 Մեկնում դեպի CSN Lab-ի գրասենյակ

• 14:00 - 14:45 Ճաշի ընդմիջում

• 14:45 - 15:45 Մարիամ Եղիազարյան  / Կանայք հայտարարում են ZINEադադար | Աշխատարան

• 15:45 - 16:45 Տիգրան Ամիրյան  / Բալաթ. Ինչպես ապրել միասին 

• 16:45 - 17:00 Սուրճի ընդմիջում

• 17:00 - 18:00 Արսեն Աբրահամյան  / Կեչուտ. հիշողություն ջրի հատակին | Գրքի շնորհանդես

• 18:00 - 19:00 Բաց խոսափող

ԲԱԴաբեր

Բարդ անյցալի դպրոց. միգրացիան տեղի կունենա՝

Սեպտեմբերի 20-ին և 21-ին՝ Գյոթե կենտրոնում, Մհեր Մկրտչյան փ. 1: Հանրապետության հրապարակից և մետրոյի Զորավար Անդրանիկ կայարանից ոտքով հնարավոր է հասնել 5-7 րոպեում։

Սեպտեմբերի 22-ին՝ CSN Lab-ի գրասենյակում, Մեսրոպ Մաշտոցի պ. 29, մուտք առաջին (գաղտնաբառը #7788), երրորդ հարկ, բն. 7:

+++

Բարդ անցյալի դպրոց. միգրացիա նախագծի շրջանակներում ցանկացած հարցի և/կամ աջակցության անհրաժեշտության դեպքում, խնդրում ենք կապ հաստատել CSN Lab-ի թիմի անդամներ Մարիամի  (095 260371, mariam@csnlab.net) կամ Արսենի (098 424757, arsen@csnlab.net ) հետ։

CSN Lab-ի գործունեությունն ուղղված է Հայաստանում մշակութային երկխոսության, ժողովրդավարության և խաղաղության հաստատմանը։ Մեզ համար անընդունելի են սեքսիզմը, ռասիզմը, հոմոֆոբիան, ատելությունը և անհանդուրժողականության այլ դրսևորումները։

Բարդ անցյալի դպրոց. միգրացիա ծրագիրն իրականացնում է Մշակութային և սոցիալական  նարատիվների լաբորատորիան (CSN Lab) Դանիական մշակութային ինստիտուտի (DCI) Նոր ժողովրդավարության հիմնադրամ (NDF) նախագծի և Հայաստանում կանանց հիմնադրամի (WFA) աջակցությամբ։

+++

CSN Lab-ի թիմն անչափ շնորհակալ է Բարդ անցյալի դպրոց. միգրացիայի բոլոր մասնակիցներին, բանախոսներին և մենթորներին՝ այս ծրագիրը մեզ հետ միասին իրականություն դարձնելու համար:
Առանձնակի շնորհակալություն ենք հայտնում Դանիական մշակութային ինստիտուտ-ի (DCI) (Նոր ժողովրդավարության հիմնադրամ (NDF) ծրագիր) և Հայաստանում կանանց հիմնադրամ-ի (WFA) մեր գործընկերներին, առանց որոնց այս նախագիծը կյանքի չէր կոչվի։ 

CSN Lab-ի թիմը շատ շնորհակալ է Երևանում Գյոթե ինստիտուտին (Goethe-Zentrum Jerewan) ԲԱԴ 2024-ի իրականացմանը սատարելու համար, ինչպես նաև`  Հանուն ժողովրդավարության եվրոպական հիմնադրամին (EED) որոնց շարունակական աջակցությունը առանցքային է CSN Lab-ի, Հայաստանում ժողովրդավարությանն ու մշակութային երկխոսությանն ուղղված նախագծերի իրականացման համար։